X
Wędruj z nami po ścieżce europejskiej historii

1791: Uchwalenie Konstytucji 3 Maja

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja 1791

W XVIII wieku potężna niegdyś Rzeczpospolita znalazła się w ostrym kryzysie. Nieudolność władców, prywata i egoizm szlachty oraz ekspansja terytorialna mocarstw ościennych doprowadziły do upadku państwa. Światła część narodu wychowana w duchu ideologii oświecenia, znająca dzieła J.J. Rousseau i C. de Montesquieu, podjęła próbę naprawy państwa. W dobie Sejmu Wielkiego w latach 1788–1792 postępowa większość posłów wspólnie z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim przygotowała i 3 maja 1791 roku uchwaliła konstytucję, która stała się najwyższym aktem prawnym w państwie. Po raz pierwszy w Europie, a drugi w świecie (pierwsza była konstytucja Stanów Zjednoczonych) w sposób nowoczesny, w duchu oświecenia określono ustrój państwa. Po raz pierwszy pojęcie narodu, użyte zostało nie tylko w odniesieniu do szlachty, ale również do pozostałych grup społecznych. Ograniczone prawa polityczne otrzymało mieszczaństwo, a chłopi objęci zostali opieką państwa. Głębokiej reformie uległ system zarządzania państwem. Zgodnie z ideą trójpodziału, władzę prawodawczą sprawował Sejm składający się z Izby Poselskiej i Senatu. Władza wykonawcza należała do króla oraz Straży Praw złożonej z ministrów odpowiedzialnych przed Sejmem. Władzę sądowniczą tworzyły sądy i trybunały.

 

Armia rosyjska, sprowadzona przez przeciwników konstytucji, którzy utworzyli Konfederację Targowicką, obaliła Konstytucję 3 Maja. W kolejnych latach doszło do rozbiorów Polski i utraty niepodległości, ale idea Majowej Konstytucji stała się symbolem walki wszystkich Polaków o wolność.

 

PSP 5 im. Bolka I Świdnickiego w Strzelinie, Piotr Rozenek
 

klawisz